Wiele osób po stracie pracy za granicą staje się bezradna i nie wie, gdzie się zwrócić o pomoc. Wydaje im się często, że nic im się nie należy. Jest to wielki błąd, ponieważ osoby zatrudnione na terenie Unii Europejskiej nabywają prawo do zasiłku w państwie ich ostatniego zatrudnienia. Dzieje się to na zasadach przyjętych w danych państwie członkowskim i w wysokości zasiłków wypłacanych w tym właśnie państwie.

fot. stock.xchng/ Ambrozjo

Gwarantują to dwie zasady: zasada eksportu świadczeń oraz zasada sumowania. Dzięki pierwszej z tych zasad osoba bezrobotna, posiadająca prawo do zasiłku, może wyjechać do innego kraju UE w celu poszukiwania pracy i skorzystać przy tym z prawa do transferu tego zasiłku. Z kolei zasada sumowania, jak sama nazwa wskazuje, umożliwia sumowanie wszystkich okresów zatrudnienia i ubezpieczenia na terenie państw członkowskich UE, a tym samym pozwala na nabycie prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

JAK WYGLĄDA PROCEDURA STARANIA SIĘ O ZASIŁEK DLA BEZROBOTNYCH W KRAJACH UE?

Jeżeli po stracie pracy decydujesz się zostać za granicą, możesz starać się o zasiłek  w kraju UE  w którym pracowałeś. W celu jego otrzymania może być konieczne potwierdzenie i dodanie okresu jaki przepracowałeś w Polsce. Potwierdzenie takie możesz otrzymać w Wojewódzkim Urzędzie Pracy, który wyda Ci formularz E 301 lub dokument U1.

fot. stock.xchng/ marcin krawczyk

Warto zapamiętać, że o te dokumenty zawsze należy zwracać się do instytucji właściwych w  kraju, w którym praca była wykonywana.  Przykładowo, jeżeli chcemy starać się o zasiłek w Holandii, a potrzebujemy potwierdzić wcześniejsze okresy zatrudnienia i ubezpieczenia w Polsce, musimy zgłosić się do Wojewódzkiego Urzędu Pracy.

Jeżeli jednak zdecydowałeś się powrócić do Polski bez wcześniejszych starań o zasiłek w kraju ostatniego zatrudnienia, to wtedy prawo do zasiłku będzie ustalone na podstawie ustawodawstwa polskiego w następujących przypadkach:

– ostatni okres zatrudnienia i ubezpieczenia był spełniony w Polsce,

fot. stock.xchng / Noro

– ostatni okres zatrudnienia i ubezpieczenia nie był spełniony w Polsce, jednak jesteś pracownikiem transgranicznym i podczas ostatniej pracy za granicą  twoje miejsce zamieszkania znajdowało się w Polsce (pracownik transgraniczny to osoba mająca zatrudnienie w jednym z państw członkowskich UE, ale przynajmniej raz w tygodniu wracająca do kraju zamieszkania, np. osoba mieszka na stale w Polsce, ale co dzień dojeżdża do pracy do Niemiec – gdyby taka osoba pracę straciła, zasiłek będzie wypłacany przez polski urząd pracy i na zasadach obowiązujących w Polsce).

Należy wtedy zarejestrować się jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce zameldowania stałego lub czasowego, a następnie złożyć wniosek o ustalenie prawa do zasiłku dla bezrobotnych  w związku z zatrudnieniem w innym kraju Unii Europejskiej oraz udokumentować okresy zatrudnienia i ubezpieczenia uprawniające do przyznania takiego zasiłku.

JAK MOGĘ PRZETRANSFEROWAĆ ZASIŁEK DLA BEZROBOTNYCH?

fot. stock.xchng / Yaroslav B

Dobrze wiedzieć, iż tracąc pracę w państwie członkowskim UE możesz starać się o zasiłek dla bezrobotnych w tym kraju, a następnie możesz go przetransferować do Polski w wysokości jaka została ustalona za granicą na okres 3 miesięcy (tj. 90 dni)  z możliwością przedłużenia do 6 miesięcy.

W tym celu, po zakończeniu pracy za granicą, należy zarejestrować się w tamtejszym urzędzie pracy. Po decyzji o przyznaniu zasiłku trzeba być do dyspozycji urzędu przez minimum 4 tygodnie, ale  w wyjątkowych przypadkach okres ten może ulec skróceniu na wniosek bezrobotnego  za zgodą instytucji właściwej, np. kiedy wyjeżdżasz z małżonkiem lub partnerem rozpoczynającym zatrudnienie w kraju, do którego się udajesz lub tez wyjeżdżasz w celu połączenia rodzin. Kolejnym krokiem powinno być złożenie wniosku o wydanie formularza E 303 lub dokumentu U2,  aby uzyskać prawo do transferu zasiłku i tym samym poszukiwać pracy już w Polsce.  Warto dodać, że osoba poszukująca pracy już w momencie wypełniania wniosków o ich wydanie, powinna precyzyjnie znać datę wyjazdu oraz datę powrotu z kraju, do którego się udaje.

fot. stock.xchng / dragon_art

Co trzeba natomiast zrobić po przyjeździe do Polski? W pierwszej kolejności należy  w ciągu 7 dni od daty wyjazdu zgłosić się do powiatowego urzędu  pracy ( właściwego dla miejsca zameldowania stałego lub tymczasowego) w celu uzyskania statusu osoby bezrobotnej. Również w tym przypadku musisz pozostawać do dyspozycji urzędu przez cały okres transferowania zasiłku, co jak wcześniej wspomniano, jest możliwe przez okres 3 miesięcy  (z możliwością przedłużenia do 6 miesięcy). Przez cały ten okres musisz  informować urząd o każdej zmianie statusu osoby bezrobotnej. Jeżeli po tym okresie chcesz kontynuować pobieranie zasiłku za granicą,  musisz wrócić do kraju, w którym przyznano Ci zasiłek. Musi to nastąpić  nie później niż w ostatnim dniu wskazanym w formularzu E 303 lub dokumencie U2. Warto dodać, iż zasiłek  transferowy jest przelewany jest na konto osoby poszukującej pracy raz w miesiącu bezpośrednio przez instytucję, która ten zasiłek przyznała.

JAKIE DOKUMENTY I FORMULARZE BĘDĄ MI POTRZEBNE?

fot. stock.xchng / Justyna Furmanczyk

Osoba bezrobotna powinna zgłosić się po odpowiednie druki do właściwych instytucji. W Polsce takimi instytucjami są wojewódzkie urzędy pracy, które na wniosek bezrobotnego wystawią dokumenty U1 i U2 oraz formularze E 301, E 302, E 303.

Od maja 2010 roku  na terenie całej Unii Europejskiej wydaje się dokumenty:

– U1 (dawny formularz E 301) – jest potwierdzeniem okresów, które trzeba wziąć pod uwagę przy przyznawaniu świadczeń dla bezrobotnych,

– U2 (dawny formularz E 303) – jest potwierdzeniem  transferu zasiłku dla bezrobotnych.

Jednak w dalszym ciągu formularze E 301, E302 i E 303 nie straciły ważności i są uwzględniane przez państwa należące do UE. Będzie tak aż do momentu, kiedy zostaną wycofane lub zastąpione przed inne dokumenty wydane w ramach  rozporządzenia 883/2004 i rozporządzenia 987/09.

Danuta Gancarz

Info:
Materiały informacyjne Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Opolu