Posiadanie dziecka w dzisiejszych czasach to nie lada wyzwanie. „Dziennik Gazeta Prawna” podaje, że na podstawie wyliczeń Centrum im. Adama Smitha wychowanie dziecka do 20. roku życia  kosztuje w Polsce 190 tysięcy złotych. Nie jest też tajemnicą, że z roku na rok rodzi się coraz mniej dzieci. Rządy wszystkich krajów zastanawiają się co zrobić, by przekonać młodych ludzi do posiadania potomstwa. 

Dzisiaj kilka słów o tym,  z jakich świadczeń korzystają Holendrzy oraz pracujący w Holandii obcokrajowcy. Podstawowym świadczeniem, które przysługuje każdemu obywatelowi Holandii oraz mieszkającym  na terytorium Holandii bądź terytoriach stowarzyszonych z Królestwem Niderlandów jest zasiłek  rodzinny „Kinderbijslag”. Zasiłek ten wypłacany jest przez urząd socjalny Sociale Verzekeringsbank. Dla ułatwienia będziemy go nazywać SVB. Ubiegać się o ten zasiłek mogą też obywatele innych państw członkowskich Unii Europejskiej, w tym Polski.

Kwestię tego, czy zasiłek rodzinny będzie wypłacony przez Holandię czy Polskę, regulują przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego , a w gestii Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej leży decyzja, który kraj ma pierwszeństwo wypłaty świadczeń rodzinnych. W praktyce zasiłek rodzinny jest wypłacany najczęściej przez państwo, w którym tenże zasiłek jest wyższy, chyba że nie spełnia się warunków wewnętrznych danego państwa do jego otrzymywania. Oznacza to, że z uwagi na różnicę wysokości miedzy świadczeniami w Polsce a Holandii, w większości przypadków  zasiłek wypłacany jest przez stronę holenderską . Zasiłków rodzinnych nie można pobierać jednocześnie z dwóch krajów. Jeśli więc otrzymujemy zasiłek z Polski, a nasz partner wyjechał do Holandii w celach zarobkowych, należy powiadomić o tym właściwy naszemu miejscu zamieszkania Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.

Porównanie wysokości zasiłków miedzy Polską a Holandią zostało przedstawione poniżej.

Wysokość zasiłku rodzinnego miesięcznie w Polsce wynosi:

• 68 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia,
• 91 zł na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia,
• 98 zł na dziecko w wieku powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia.

Wysokość zasiłku rodzinnego w Holandii kwartalnie wynosi:

• 188,57 euro na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia,
• 228.98 euro na dziecko w wieku od  6. roku życia do ukończenia 11. roku życia,
• 269.39 euro na dziecko w wieku od 12. roku życia do ukończenia 18. roku życia.

Jak łatwo zauważyć, zasiłek rodzinny w Holandii jest wyższy niż w Polsce. Dodatkowo na prawo do zasiłku rodzinnego nie wpływa wysokość osiąganych dochodów, dlatego praktycznie każda osoba wychowująca dziecko do 18. roku życia ma prawo do zasiłku rodzinnego w Holandii – w przeciwieństwie do Polski, gdzie istnieje próg dochodowy, którego nie można przekroczyć.

Ubiegać się  o zasiłek rodzinny można zarówno na dzieci własne, jak i adaptowane, przysposobione, a także (co jest dość nietypowe) na każde dziecko o które dbamy i utrzymujemy niczym swoje. Jeśli więc żyjemy  w związku nieformalnym, nasz partner posiada dziecko z innego związku, a my je utrzymujemy i dbamy niczym o własne dziecko, mamy prawo ubiegać się o ten zasiłek. Na pewno nie lada zaskoczeniem może okazać się  to, że  nie musimy posiadać nawet wspólnego meldunku z naszym partnerem oraz dzieckiem. Będziemy potrzebowali jedynie dowodów na to, że utrzymujemy to dziecko (o czym w dalszej części).

Oczywiście nie na każde dziecko możemy wnioskować o zasiłek rodzinny, istnieją pewne obostrzenia,  na przykład dziecko powyżej 16.  roku życia nie otrzyma zasiłku, jeśli jego dochód netto przekroczy 800 €  lub nie uczy się. Każda aplikacja odnośnie zasiłku rodzinnego jest rozpatrywana oddzielnie przez holenderski Urząd Socjalny. Nasza sytuacja życiowa może być dość nietypowa i czasami możemy nie zdawać sobie sprawy, że o zasiłek rodzinny możemy się ubiegać czy wręcz przeciwnie – że nie możemy.

Na rynku istnieje wiele firm, które trudnią się pomocą przy formalnościach związanych z ubieganiem się o świadczenia rodzinne w Holandii. Pracownicy tych  firm powinni być w stanie już po krótkiej rozmowie stwierdzić czy w danym przypadku można ubiegać się o zasiłek rodzinny czy też, z jakiegoś powodu,  jest to niemożliwe. Częstym powodem odrzucania wniosku jest podejrzenie, że nie utrzymujemy dziecka, dla którego o zasiłek rodzinny wnioskujemy. A utrzymywanie finansowe dziecka i posiadanie dowodów takiego utrzymywania jest głównym i najważniejszym warunkiem do tego, aby ten zasiłek mógł być przyznany.

Urząd socjalny w Holandii (SVB) żąda przy składaniu wniosku dowodu łożenia. Jest to potwierdzenie, że utrzymujemy dzieci przekazując pieniądze np. żonie lub innemu opiekunowi. Jeżeli nie zrobimy tego prawidłowo, możemy nie otrzymać zasiłku rodzinnego z Holandii.

Wielu naszym rodakom sprawia trudność rozróżnienie tego, co Urząd Socjalny traktuje jako dowód utrzymywania dziecka, a co za taki dowód uznane nie będzie. Najlepszym rozwiązaniem jest przelewanie pieniędzy z konta wnioskodawcy  na konto opiekuna dziecka lub samego dziecka. Opiekun dziecka/dziecko powinien też kwartalnie wypłacać przelaną kwotę. Może to robić osobiście w banku czy też płacić za zakupy i zbierać paragony.

Często zdarza się, że wnioskodawca i opiekun są współwłaścicielami konta. W takim wypadku opiekun dziecka musi wypłacać odpowiednią kwotę bezpośrednio w banku podpisując się imieniem i nazwiskiem tak, aby jednoznacznie można było udowodnić, że to opiekun dziecka, a nie ktoś inny wypłacił te pieniądze (takiego potwierdzenia nie otrzymacie w bankomacie). Jeśli więc opiekun dziecka nie wypłaci pieniędzy w banku, a na przykład zapłaci za zakupy kartą bankomatową, to taka transakcja nie będzie uznana za dowody łożenia. Przekazy pieniężne robione przez firmy typu Western-Union są także akceptowane, ale wyłącznie w przypadku posiadania potwierdzenia nadania pieniędzy, jak i podpisanego przez opiekuna dziecka potwierdzenia ich odbioru.

W żadnym wypadku nie możemy traktować jako pieniędzy na utrzymanie dziecka kwot,  które przekazujemy osobiście czy za pośrednictwem osób trzecich, gdyż takich operacji nie jesteśmy w stanie udowodnić. Nie będą traktowane też jako dowody łożenia pisemne deklaracje o tym,  że ktoś komuś przekazał pieniądze.

Przelewy bankowe są więc najpewniejszym sposobem przekazywania pieniędzy tak, aby Urząd Socjalny traktował je jako dowody łożenia. Nie ma znaczenie rodzaj kont między którymi przelewamy pieniądze. Przelewy można robić z kont walutowych, złotówkowych, holenderskich . Istotne jest, aby po wydrukowaniu potwierdzenia przelewu, można było z niego jednoznacznie odczytać, że to wnioskodawca przelał pieniądze opiekunowi dziecka. Nieistotne jest tytułem czego robimy przelew, może być to imię dziecka czy słowo „wpłata” bądź „alimenty”.  Warto pamiętać, że alimenty zasądzone przez sąd na dziecko także wliczają się jako pieniądze na łożenie dziecka i te przelewy mogą być traktowane jako dowody łożenia. Alimenty zasądzone na byłego małżonka takimi dowodami nie są.

Urząd socjalny ma prawo poprosić nas o przedstawienie rachunków za wydatki, które ponieśliśmy na dziecko. Warto zachowywać więc rachunki za ubrania, kosmetyki, prezenty, bilety oraz książki. Nawet wakacje czy odwiedziny dziecka w Holandii podparte rachunkami mogą mieć znaczenie. Bardzo ważnym jest, aby dbać o dowody łożenia przez cały okres pobierania zasiłku, a nie tylko w trakcie, gdy o zasiłek się ubiegamy.

Nieprawdą jest też to, co czasami słyszymy – że pieniądze wypłacane przez SVB jako zasiłek mogą być traktowane już jako dowody łożenia. Pieniądze, które Urząd Socjalny przelewa jako zasiłek rodzinny, nie są traktowane w ten sposób  zwłaszcza, że świadczenie to  wypłacane jest po  zakończeniu kwartału. Jeśli podamy konto opiekuna dziecka jako konto na które ma być wypłacany zasiłek rodzinny, to nie zwalnia nas to z dalszego obowiązku  przelewania 408 euro na każde dziecko celem utrzymywania. Jeśli zostanie on przelany na  konto wnioskodawcy zasiłku,  a następnie zaś przelany na konto opiekuna, to te pieniądze będą uznane za dowody łożenia. Kwota minimalna jaką należy przelewać opiekunowi dziecka wynosi 408 euro kwartalnie na każde dziecko. Jeśli przelewamy/wpłacamy złotówki warto wpłacać więcej – tak, aby uwzględnić wahania kursów walut. Nie ma wymogu aby 408€ wpłacić jednorazowo, wystarczy że suma wszystkich wpłat w kwartale wyniesie minimum 408 euro.

Dla zrozumienia dalszych zagadnień związanych z zasiłkiem rodzinnym ważne jest, aby uzmysłowić sobie,  że dla Urzędu Socjalnego jednostką czasu jest kwartał, nie miesiąc czy rok. Mimo, że o zasiłek rodzinny wnioskujemy tylko raz, to w każdym kwartale urzędnicy prowadzący to świadczenie muszą zbadać czy jego wysokość się nie zmienia i czy nadal utrzymane jest prawo do niego. Urząd socjalny w każdym kwartale próbuje uzyskać informacje, które mogą mieć wpływ na prawo do tego świadczenia, dlatego bardzo często kontaktuje się z wnioskodawcami/beneficjentami zasiłku rodzinnego prosząc o uzupełnienie bądź potwierdzenie jakichś informacji. Na prawo do niego bądź jego wysokość  mogą wypływać różne wydarzenia z naszego życia.

Dlatego tak istotne jest, aby wszelkie zmiany zachodzące w naszym życiu prywatnym i zawodowym przekazywać do SVB w terminie nie dłuższym niż 4 tygodnie. Jeśli minie ten termin Urząd ma prawo nałożyć karę w wysokości 5% zasiłku, nie mniejszą niż 25€. Taka kara może nas także spotkać, jeśli w terminie nie odpowiemy na przesłane przez urząd zapytania. W związku z tym,  że prawo do tego świadczenia badane jest co kwartał, to  także wypłaty zasiłków następują zawsze po zakończonym kwartale, nigdy wcześniej. Zasiłki za IV kwartał są  wypłacane w styczniu roku następnego, następnie za I kwartał w kwietniu, II kwartał w Lipcu i III kwartał w październiku. Urząd stara się wypłacić zasiłek do 5 dnia miesiąca następującego po zakończonym kwartale.

Od tej zasady występują wyjątki. Polacy przebywający w Holandii najczęściej przebywają na jej terenie jedynie w celach zarobkowych, rzadziej zdarza się by emigrowali całymi rodzinami. W takim wypadku, gdy rodzina wnioskodawcy zasiłku mieszka poza granicami Holandii, Urząd musi przeprowadzić wiele czynności sprawdzających, których nie byłby zmuszony robić w przypadku, gdyby cała rodzina żyła w Holandii. Nie bez znaczenia jest też rodzaj konta na które wypłacane jest świadczenie. Konto które możemy podać do zasiłku rodzinnego może znajdować się w polskim banku jednakże pamiętajmy, że zaksięgowanie przelewu z Holandii na takie konto trwa znacznie dłużej, a dodatkowo Urząd Socjalny przelewa pieniądze na konta zagranicznie tylko kilka razy w miesiącu i nie są to zazwyczaj stałe daty, a często są zależne od oddziału SVB, które takie wypłaty robi. Warto więc zastanowić się nad podaniem holenderskiego numeru konta w momencie, kiedy będziemy ubiegać się o zasiłek rodzinny, gdyż w przyszłości będzie wpływać to także na czas, w jakim otrzymywać będziemy zasiłek.

System wypłat kwartalnych może być więc zaskoczeniem dla osób, które wcześniej otrzymywały świadczenia z Polski gdzie decyzja obejmowała jakiś okres czasu do przodu, niemniej jednak jeśli wszystkie informacje są przekazywane w terminie, system ten zapobiega sytuacjom, gdy zasiłek rodzinny trzeba zwracać. Osoby, które dłużej pracują w Holandii i miały do czynienia z holenderskim Urzędem Skarbowym (Belastingdienst), gdzie decyzje wystawiane są wstępnie i często różne świadczenia trzeba zwracać, na pewno będą potrafiły docenić ten fakt.

Zasiłek rodzinny z Holandii ze względu na swoją wysokość może znacznie odciążyć domowy budżet. Należy roztropnie jednak planować przyszłe wydatki, które zamierzamy z niego pokryć, gdyż tak jak była mowa we wcześniejszej części tego artykułu, jego wypłata może odwlec się w czasie i może on zostać wypłacony znacznie później, niż byśmy tego sobie życzyli. Kinderbijslag jest pierwszym świadczeniem rodzinnym o które możemy się starać po przybyciu do Holandii. Dopiero gdy zostanie nam przyznane prawo do tego zasiłku, możemy wystąpić o kolejne świadczenia – takie jak Tog (zasiłek pielęgnacyjny) oraz kindgebonden budget (dodatek do zasiłku rodzinnego). Więcej o samym kindgebonen budget już w następnym numerze.

Karol Kuźniar

Artykuł powstał przy współpracy
z Kancelarią Podatkową mgr Anna Kłosowska  www.rozliczsie.pl