Rozwód – dla niektórych sytuacja smutna i nieprzyjemna, a dla innych ulga i powód do radości. Niezależnie od tego, do której grupy należysz, musisz wiedzieć, jaki wpływ na Twoje przyszłe życie, ma zmiana statusu stanu cywilnego (szczególnie jeśli Wasze dochody pochodzą z Holandii).

Nie jest nowością fakt, iż prawo holenderskie znacznie różni się od polskiego, dlatego przygotowaliśmy krótki poradnik o tym, jak po rozwodzie zmieniają się kwestie dotyczące podatków i świadczeń w Holandii. W dalszej części artykułu, krok po kroku omówimy najważniejsze z nich.

KROK 1: Zaktualizuj swój meldunek w Holandii

Jedną z pierwszych rzeczy, które trzeba zrobić, to jak najszybciej zaktualizować swój adres zameldowania w RNI lub GBA. Należy podać informacje o dacie złożenia pozwu lub dacie rozwodu oraz z jakim dniem zmienia się adres zameldowania. Osoby posiadające DigiD mają ułatwione zadanie – po zaktualizowaniu informacji dotyczących zmiany stanu cywilnego oraz adresu zameldowania, nie muszą martwić się o dodatkowe formalności. Od tej pory wszystkie urzędy i instytucje będą miały informacje o zachodzących zmianach.

Jeżeli nie mieszkasz na stałe w Holandii i nie masz tam adresu zameldowania, to czeka cię mnóstwo dodatkowej pracy, ponieważ w takim przypadku należy poinformować wszystkie urzędy i instytucje (każdą osobno) – Belastingdienst, SVB, CAK, fundusz emerytalny i UWV muszą dostać informację o rozwodzie i zmianie miejsca zamieszkania. Jeśli tego nie zrobisz, to na pewno przyniesie to problemy w przyszłości. Należy pamiętać, że pomimo obecnego braku powiązań z urzędem UWV (zasiłek chorobowy, macierzyński, dla bezrobotnych), w przyszłości mogą takie wystąpić, a wtedy urząd ten może mieć nieaktualne dane i wydać błędne decyzje. Aktualizacji informacji należy dokonać osobiście. Nie można zmienić danych drugiej osoby. Oznacza to, że w przypadku, gdy obie osoby pracują w Holandii, po rozwodzie muszą dokonać aktualizacji osobno i samodzielnie.

KROK 2: Upewnij się, że były współmałżonek nie będzie już Twoim partnerem fiskalnym

Współmałżonkowie obligatoryjnie stają się partnerami fiskalnymi w dniu ślubu. Aby tą sytuację odwrócić, muszą być spełnione dwa warunki. Po pierwsze: należy przedstawić dokument złożenia pozwu w sądzie lub oficjalnego rozwodu. Po drugie: należy udowodnić, że jeden z partnerów zmienił adres zameldowania. Tak długo, jak jesteście zameldowani pod tym samym adresem lub nie zgłosicie rozwodu, jesteście partnerami fiskalnymi. Zmieni się to dopiero od dnia spełnienia obu wymogów jednocześnie. Oczywiście fakt ten należy zgłosić do odpowiedniego urzędu.

Jeżeli urząd Belastingdienst wyda decyzję bez wiedzy o rozwodzie i będzie ona błędna, to można wysłać prośbę (tzw. „verzoek”) o zmianę decyzji, ale urząd weźmie wtedy pod uwagę datę zmiany adresu zameldowania i datę rozwodu (nie wystarczy sam pozew). Można to zrobić wysyłając list do Belastingdienst i załączając w nim odpowiednie dokumenty, które muszą być przetłumaczone przysięgle. Wyjątkiem jest dofinansowanie do mieszkania (tzw. „Huurtoeslag”). W tym przypadku dochody Twojego partnera nie są brane pod uwagę od momentu zmiany adresu zameldowania.

KROK 3: Zmień swoje konta bankowe

Z naszego doświadczenia wiemy, że w 90 procent przypadków małżeństwa pracujące w Holandii mają potwierdzone jedno, wspólne konto w urzędach. Co dzieje się z takim kontem po rozwodzie? Są dwie opcje. Albo konto zostaje zamknięte, albo jeden ze współwłaścicieli zostaje wykreślony i traci do niego dostęp. Co wtedy stanie się z pieniędzmi ze zwrotu podatku i wszystkich świadczeń? Otóż albo wrócą do urzędu, gdy konto będzie nieaktywne, albo trafią w całości do jednego z byłych współmałżonków. Aby uniknąć tej niewątpliwie uciążliwej sytuacji, należy jak najszybciej zaktualizować numer konta bankowego w urzędzie.

KROK 4: Deklaracja podatkowa razem, czy osobno

Kiedy jesteś w związku małżeńskim, to nie masz wyboru – musisz złożyć zeznanie podatkowe tylko ze swoim partnerem. Natomiast w roku, w którym przestajecie być partnerami fiskalnymi, możesz wybrać – razem czy osobno. Zastanów się więc czy chcesz być postrzegany jako partner fiskalny tylko do momentu rozwodu, czy przez cały rok. W zależności od faktu posiadania dzieci, ulg podatkowych czy odliczeń, druga opcja może być korzystniejszym rozwiązaniem.

KROK 5: Zaktualizuj swoje dochody w Belastingdienst

Wszystkie świadczenia wypłacane przez urząd Belastingdienst (tzw. „Toeslagen”) są uzależnione od wysokości dochodów własnych i partnera, dlatego bardzo ważne jest, aby jak najszybciej zaktualizować swoje szacunkowe dochody. W przypadku braku tych informacji urząd błędnie naliczy kwotę świadczenia, co w konsekwencji może prowadzić do wypłaty niższej sumy pieniędzy lub wezwania do zwrotu niesłusznie naliczonych korzyści. Może nawet zdarzyć się sytuacja, w której dopiero po rozwodzie nabywa się prawo do wypłaty dodatku, ponieważ łączny dochód był wcześniej zbyt wysoki i przekraczał ustalony próg.

Zasady obliczania dochodu po rozwodzie wyglądają następująco: w okresie, w którym masz „Toeslagpartnera”, liczy się roczny dochód obu osób, a od daty rozwodu liczy się tylko Twój dochód. Załóżmy, że przestajecie być partnerami fiskalnymi od 1 czerwca, a Twój były współmałżonek od tego momentu zaczyna więcej zarabiać. Ten dochód, uwzględniany jako roczny, również jest brany pod uwagę do obliczenia wysokości świadczenia wypłacanego do 1 czerwca. W takim przypadku należy wysłać dwa wnioski dotyczące tego samego świadczenia w danym roku. Jeden z szacowanym rocznym dochodem dla obu osób w okresie przed rozwodem i drugi tylko z rocznym dochodem wnioskodawcy.

KROK 6: Wniosek o zasadę 10 procent

Zasada, którą omówiliśmy wcześniej, dotycząca sumowania rocznego dochodu partnerów nawet po rozwodzie w celu obliczenia wysokości świadczenia, budzi wiele pytań i wątpliwości. Od 2017 roku ponownie wprowadzono tzw. zasadę 10 procent. Ma to zapobiec utracie kwoty dodatku, jeśli po rozwodzie jeden z byłych partnerów nagle uzyska znacznie wyższe dochody.

Działa to w następujący sposób: gdy miesięczny dochód byłego partnera wzrośnie po rozwodzie o ponad 10 procent, to można wtedy ubiegać się o wyłączenie tej nadwyżki z kalkulacji „Toeslagen”.

Na przykład: Twój były partner zarabiał 1200 euro miesięcznie. Po rozwodzie (dnia 1 maja) jego pensja wzrosła do 1500 euro miesięcznie. To o 20 procent więcej. Istnieje duże ryzyko, że w ciągu 7 miesięcy ta nadwyżka w wysokości 2100 euro spowoduje konieczność zwrotu do urzędu pieniędzy z tytułu Toeslagen za okres do 1 maja. W takim przypadku możesz ubiegać się o zasadę 10 procent i zażądać, aby jego dodatkowy dochód nie został uwzględniony w obliczeniach.

KROK 7: Prawo do opieki nad dzieckiem

Jest to na pewno temat delikatny, ale z punktu widzenia finansów szalenie istotny. W sytuacji, gdy byli partnerzy posiadają dziecko i są aktywni zawodowo na terenie Holandii, należy ustalić, kto otrzyma prawo do opieki i gdzie dziecko będzie zameldowane. Rodzice pracujący na terenie Królestwa Niderlandów doskonale wiedzą, jakie ulgi i świadczenia są przyznawane z tytułu posiadania dzieci, dlatego taką decyzję trzeba dobrze rozważyć i wziąć pod uwagę również dobro dziecka.

Możliwości są dwie. Pierwsza to jeżeli opieka nad dzieckiem zostanie przyznana tylko jednej osobie i dziecko zostanie zameldowane pod jej adresem – wtedy drugi rodzic nie będzie uprawniony do otrzymywania korzyści. Drugim rozwiązaniem jest wspólna opieka. Nie chodzi tutaj tylko o fakt, że dziecko część czasu spędza z matką, a część z ojcem. Mowa tu o sytuacji, w której przebywa ono pod dwoma różnymi adresami, a prawo holenderskie taki rodzaj opieki uznaje i reguluje. Aby każdy z rodziców miał prawo do ulg i świadczeń z tytułu posiadania dziecka, musi ono przebywać u każdego z nich co najmniej 3 dni w tygodniu. Takie porozumienie powinno być zawarte na piśmie z poświadczeniem notarialnym pod rygorem nieważności.

Jeżeli jednak zdecydujecie się na to, by prawo do korzyści posiadał tylko jeden z rodziców, to zastanówcie się, komu będą przysługiwały wyższe świadczenia (pamiętając o zależności dochodowej). Aby być pewnym dokonywanego wyboru, najlepiej udać się do biura rozliczeń podatkowych i poprosić o kalkulację korzyści.

Wiemy już, że prawo w Polsce zasadniczo odbiega od tego w Holandii, lecz jeśli główne źródło Twoich dochodów pochodzi z Niderlandów, to dobrze jest rozumieć prawa i obowiązki wynikające z systemu prawnego tego kraju. Pozwoli to uniknąć wielu nieprzyjemności i może przynieść więcej korzyści w przyszłości.

Wojciech Wyspiański

Artykuł powstał przy współpracy
z Kancelarią Podatkową mgr Anna Kłosowska  www.rozliczsie.pl

Jeśli masz jakieś pytania lub potrzebujesz pomocy w tym zakresie zapraszamy do komentowania lub wysyłania e-maili na adres redakcja@goniecpolski.nl. Odpowiedzi udzielimy na łamach gazety.