W ostatnim czasie polski rząd pracuje nad zmianami w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.  W mediach coraz częściej mówi się, że zmiany te mogą mieć wpływ na opodatkowanie Polaków pracujących za granicą. Dokładniej chodzi tu o likwidację tzw. ulgi abolicyjnej, stosowanej przy rozliczeniu PIT-36 w określonych sytuacjach.

Obecnie likwidacja wspomnianej ulgi faktycznie znajduje się w wykazie prac legislacyjnych i wedle Biuletynu Informacji Publicznej przyjęcie projektu ustawy ma nastąpić w III kwartale 2020 roku.

Celem tego artykułu jest wyjaśnienie definicji ulgi abolicyjnej, a także odpowiedź na pytanie, jakie niesie ze sobą korzyści, jakie ewentualne skutki przyniosłaby jej likwidacja oraz jakie podjąć kroki, aby na jej likwidacji stracić jak najmniej.

Aby zrozumieć czym jest ulga abolicyjna, należy zacząć od tego, że jej beneficjentami są podatnicy pracujący jedynie w niektórych krajach. Polacy pracujący za granicą rozliczają dochody dwoma metodami. Dana metoda zależy od rodzaju umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, która została podpisana między Polską a docelowym krajem. Mamy więc dwa rodzaje metod: wyłączenie z progresją oraz proporcjonalne odliczenie.

Metoda wyłączenia z progresją, jak sama nazwa wskazuje, wyłącza dochody zagraniczne z opodatkowania w Polsce. Dochody zagraniczne mają jednak wpływ na określenie progu podatkowego. Przykładowo zatem: jeśli w Polsce zarobimy 40000 zł to od wynagrodzenia należałoby zapłacić podatek w wysokości 17,75 procenta. Jeśli w tym samym roku w Niemczech zarobimy kolejne 50000 zł, to łączny dochód wyniesie 90000 zł, a tym samym znajdziemy się w drugim progu podatkowymi. Oznacza to, że zapłacimy 32 procent podatku, jednak tylko od kwoty zarobionej w Polsce, czyli od 40000 zł. W sytuacji, gdy dana osoba w ciągu roku osiąga dochody jedynie z zagranicy, nie będzie musiała płacić podatku dochodowego w Polsce. Ta metoda jest stosowana między innymi przy dochodach z Niemiec, Belgii, Czech, Danii, Francji, Irlandii, Islandii, Norwegii.

Metoda proporcjonalnego odliczenia zakłada, że dochód osiągnięty za granicą jest opodatkowany również w Polsce, z tym że od podatku należnego odlicza się podatek zapłacony za granicą. Oznacza to, że w Polsce obliczamy wysokość podatku od łącznego dochodu i od obliczonej kwoty odejmujemy wysokość podatku, którą faktycznie zapłaciliśmy do urzędu za granicą. W efekcie takiego odliczenia w przeważającej większości przypadków dany podatnik nie musi niczego dopłacać lub dopłaca jedynie niewielką część podatku należnego. Metodą proporcjonalnego odliczenia muszą rozliczyć się podatnicy pracujący między innymi w Austrii, Finlandii, Holandii, Irlandii, Słowacji, Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

Zatem ulga abolicyjna ma zastosowanie jedynie przy metodzie proporcjonalnego odliczenia. Z założenia ma ona likwidować różnicę podatku, który dana osoba musi zapłacić w Polsce przy zastosowaniu proporcjonalnego odliczenia w stosunku do sytuacji, gdyby mógł skorzystać z metody progresywnej. W praktyce nie jest to takie proste, ponieważ do niektórych źródeł dochodu abolicja nie mogła być stosowana (np. zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek chorobowy), jednakże niezaprzeczalnie w realny sposób pomagała obniżyć należny podatek w Polsce lub zlikwidować go całkowicie.

Jak wspomniano, na likwidacji ulgi abolicyjnej stracą podatnicy osiągający dochód tylko w części krajów, niestety jednak dotyczy to również Holandii. Na szczęście przy odpowiednim rozliczeniu deklaracji podatkowej w Polsce ulga abolicyjna może okazać się po prostu zbędna. Z praktyki wynika, że ogromna większość Polaków odprowadza tak wysoki podatek za granicą, że nawet po przeliczeniu dochodu przez sam kurs wymiany walut, nie musi dopłacać podatku PIT. Najczęściej będą tracić podatnicy osiągający dochody z Polski i zagranicy, ponieważ wtedy dochodzi do opodatkowania dochodów według różnych progów podatkowych.

W jaki sposób można obniżyć dopłatę do podatku w Polsce?

Jedną z metod jest odliczanie tzw. diet od osiągniętego dochodu. Taki zabieg pozwala odliczyć od dochodu z tytułu wykonywanej pracy za granicą kwoty sięgającej nawet 5000  euro, co najczęściej pozwoli uniknąć dopłaty do podatku PIT bądź poważnie ją zredukować.

Kolejną metodą jest stosowanie ulg podatkowych oraz odliczeń. Przy rozliczaniu swojej deklaracji PIT zorientuj się, do jakich ulg i odliczeń jesteś upoważniony. Najpopularniejsze z nich to ulga prorodzinna, ulga z tytułu kosztów poniesionych na internet, z tytułu niepełnosprawności czy też preferencyjne rozliczenie wspólne małżonków, które w wielu przypadkach może okazać się korzystne.

Należy pamiętać, że w przypadku dochodów rozliczanych metodą proporcjonalnego odliczenia, istnieje obowiązek ich wykazania nawet wtedy, jeśli nie osiągnięto dochodu z Polski. Wiele osób pracujących za granicą uważa, że skoro pracuje cały rok w danym kraju, to nie ma obowiązku rozliczać się w Polsce. Nie jest to jednak dobry tok myślenia. Obowiązek podatkowy determinuje tzw. rezydencja podatkowa. Aby być rezydentem podatkowym Polski należy spełnić dwa warunki:

• przebywać na terenie Polski dłużej niż 183 dni,
• posiadać w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych, czyli posiadać zarobki, nieruchomości, lub bliską rodzinę.

Dopiero wtedy, gdy nie spełniamy obu tych warunków, nasz obowiązek podatkowy w Polsce jest ograniczony, a co za tym idzie, rozliczamy się jedynie z dochodu osiągniętego w Polsce. Podsumowując: likwidacja ulgi abolicyjnej nie dotyczy każdego podatnika pracującego za granicą, natomiast te osoby, które dotychczas z niej korzystały, mają możliwość zredukowania negatywnych efektów jej wycofania. Należy pamiętać o obowiązku (bądź jego braku) wykazania dochodów w Polsce oraz ulgach i odliczeniach, które zapewnią optymalny wynik rozliczenia.

Maciek

Artykuł powstał przy współpracy
z Kancelarią Podatkową mgr Anna Kłosowska  www.rozliczsie.pl

Jeśli masz jakieś pytania lub potrzebujesz pomocy w tym zakresie zapraszamy do komentowania lub wysyłania e-maili na adres redakcja@goniecpolski.nl. Odpowiedzi udzielimy na łamach gazety.